Τι είναι αρτηριακή πίεση ;
Είναι η πίεση (δύναμη) που εξασκεί το αίμα πάνω στα τοιχώματα των αρτηριών καθώς κυκλοφορεί.
Τι είναι η μέγιστη (μεγάλη) κι ελάχιστη (μικρή) πίεση;
Καθώς η καρδιά στέλνει το αίμα στις αρτηρίες κατά ώσεις η πίεση αυξάνει και μειώνεται με κάθε κτύπο της καρδιάς. Όταν η καρδιάς συσπάται αυξάνει η πίεση μέχρι ένα μέγιστο σημείο που το λέμε συστολική πίεση (μεγάλη) και μειώνεται όταν χαλαρώνει μέχρι ένα ελάχιστο που το λέμε διαστολική πίεση (μικρή) . Μετράμε την πίεση σε χιλιοστά στήλης υδραργύρου (mmHg).
Υπέρταση
Υπέρταση ονομάζεται η αυξημένη αρτηριακή πίεση του αίματος (συστολική ≥ 140mmHg, διαστολική ≥ 85mmHg). Διαβαθμίζεται σε ήπια, μέτρια και σοβαρή. Πρόκειται για μία πάθηση που επηρεάζει κυρίως τους ενήλικες αλλά σε ορισμένες περιπτώσεις είναι να δυνατό να διαγνωσθούν με υπέρταση ακόμη και μικρά παιδιά. Σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία, σε παγκόσμιο επίπεδο ένας στους τρεις ενήλικες πάσχει από αυξημένη αρτηριακή πίεση. Στην Ελλάδα η υπέρταση αφορά περίπου στο 20% του συνολικού πληθυσμού.
Πώς προκύπτει η υπέρταση;
Σε ποσοστό 90 με 95% των περιπτώσεων η υπέρταση χαρακτηρίζεται ως ιδιοπαθής, οφείλεται δηλαδή σε:
- κληρονομικούς παράγοντες
- αυξημένο σωματικό βάρος
- καθιστική ζωή
- υπερβολική πρόσληψη αλατιού
- αυξημένο άγχος
- αρτηριοσκλήρυνση
Στις υπόλοιπες περιπτώσεις, η υπέρταση χαρακτηρίζεται ως δευτεροπαθής, οφείλεται δηλαδή σε κάποια άλλη πάθηση και εμφανίζεται λόγω αυτής. Οι παθήσεις που ενοχοποιούνται για την εκδήλωση δευτεροπαθούς υπέρτασης είναι:
- αρτηριοσκλήρυνση
- παθήσεις των νεφρών
- στένωση των νεφρικών αρτηριών
- υπνική άπνοια
- δυσλειτουργίες του θυρεοειδούς αδένα
- προεκλαμψία (κατά την εγκυμοσύνη)
Με ποια συμπτώματα εκδηλώνεται η υπέρταση;
Η υπέρταση έχει χαρακτηρισθεί και ως “ύπουλη νόσος” γιατί συνήθως δεν προκαλεί κανένα απολύτως σύμπτωμα. Ίσως ο υπερτασικός ασθενής να αναφέρει κάποια συμπτώματα όπως:
- ρινορραγία
- ναυτία
- κεφαλαλγία
αλλά ισχύουν κυρίως για ασθενείς με βαριάς μορφής υπέρταση.
Άλλα συμπτώματα που ενδεχομένως σχετίζονται με την αύξηση της αρτηριακής πίεσης είναι:
- η εύκολη κόπωση
- η ζάλη
- το αίσθημα παλμών
Υπέρταση: Διάγνωση και εξετάσεις
Η επίσκεψη στο ιατρείο περιλαμβάνει την κλινική εξέταση και την καταγραφή του πλήρους ιστορικού του ασθενή, καθώς επίσης και τη διερεύνηση άλλων παθήσεων που τυχόν υπάρχουν μέσω εργαστηριακού ελέγχου.
Ο εργαστηριακός έλεγχος περιλαμβάνει μέτρηση των ηλεκτρολυτών και έλεγχο της νεφρικής λειτουργίας, εξετάσεις αίματος και ούρων ως και απεικονιστικές εξετάσεις, προκειμένου να διαπιστωθεί εάν πρόκειται για πρωτοπαθή ή δευτεροπαθή υπέρταση. Συνήθως η διάγνωση γίνεται μέσω μετρήσεων της αρτηριακής πίεσης από τον ιατρό με τον ασθενή σε καθιστή θέση.
Ως υπερτασικός ορίζεται κάποιος όταν η συστολική πίεση, γνωστή και ως “μεγάλη”, είναι πάνω από 140mmHg και η διαστολική, ή αλλιώς “μικρή” είναι από 85mmHg και πάνω. Γενικότερα η πίεση του αίματος θεωρείται ιδανική όταν η συστολική είναι 120 mmHg και η διαστολική 70mmHg.
Υπέρταση και πιθανές επιπλοκές
Η υπέρταση πρέπει να αντιμετωπίζεται , διότι είναι εξαιρετικά επιβλαβής για τον οργανισμό. Εάν δεν ρυθμιστεί, αυξάνεται ο κίνδυνος να προκύψουν καρδιαγγειακά νοσήματα όπως:
- στεφανιαία νόσος
- έμφραγμα του μυοκαρδίου
- συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια
Επιπλέον υπερδιπλασιάζει τον κίνδυνο να προκύψουν:
- ισχαιμικά και αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια
- ανεύρυσμα αορτής
- χρόνια νεφρική ανεπάρκεια
- βλάβες στον αμφιβληστροειδή
- εμφάνιση άνοιας
Υπέρταση και θεραπεία
Δεν υπάρχει θεραπεία που να απαλλάσσει τον ασθενή οριστικά από την υπέρταση. Θα πρέπει να μάθει να ζει με αυτήν και να ακολουθεί πιστά τις οδηγίες του ιατρού. Εφόσον ο ιατρός το κρίνει σκόπιμο θα συστήσει φαρμακευτική αγωγή με αντιυπερτασικά δισκία.
Έχουμε καταγράψει ότι λιγότεροι από τους μισούς υπερτασικούς κάνουν σωστή θεραπεία ενώ πολλοί από αυτούς που κατά καιρούς παίρνουν φάρμακα για να μειώσουν την πίεσή τους δεν είναι υπερτασικοί και δεν τα έχουν ανάγκη. Η σύγχυση αυτή που επικρατεί στην αντιμετώπιση της υπέρτασης οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην παραπληροφόρηση γύρω από αυτή.
Η επιλογή της αγωγής διαφέρει από ασθενή σε ασθενή, γίνεται με γνώμονα την ηλικία, τα σύνοδα νοσήματα, τη βαρύτητα της πάθησης και τυχόν αλλεργίες που έχει ο εκάστοτε ασθενής.
Στην περίπτωση των ασθενών με ελαφριάς μορφής υπέρταση, δεν δίδεται θεραπεία αλλά συνιστάται η αλλαγή του τρόπου ζωής και των διατροφικών συνηθειών.
Υπέρταση και πρόληψη
Η αλλαγή του τρόπου ζωής μπορεί να μειώσει την υψηλή αρτηριακή πίεση όσο ένα αντιυπερτασικό φάρμακο. Ο κίνδυνος να εμφανιστεί υπέρταση είναι πολύ μικρότερος όταν υιοθετούμε τις παρακάτω συμπεριφορές:
- Ακολουθούμε μια ισορροπημένη διατροφή, πλούσια σε φρούτα και λαχανικά
- Διατηρούμε φυσιολογικό σωματικό βάρος
- Ασκούμαστε τουλάχιστον δύο- τρεις φορές την εβδομάδα
- Μειώνουμε την πρόσληψη αλατιού
- Διακόπτουμε το κάπνισμα
- Αποφεύγουμε την κατάχρηση αλκοόλ
- Περιορίζουμε την κατανάλωση τσαγιού και καφέ
- Αποβάλλουμε όσο μπορούμε το άγχος
Συνήθεις ερωτήσεις των ασθενών
Πότε πρέπει να πάρω φάρμακα για την υπέρταση;
Ο ιατρός θα βασίσει την απόφασή του στο ύψος της αρτηριακής πίεσης, στο αν τυχόν υπάρχουν ήδη αλλοιώσεις στον οργανισμό από την υπέρταση και αν συνυπάρχουν άλλοι βλαπτικοί για τα αγγεία παράγοντες (παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου)
Θα αισθανθώ καλύτερα παίρνοντας φάρμακα;
Συνήθως ναι. Πάντως η θεραπεία στοχεύει στη μακροχρόνια προστασία από τις απώτερες επιπλοκές της πίεσης και όχι για υποκειμενική βελτίωση.
Τα διουρητικά βλάπτουν τα νεφρά;
Όχι μόνο δεν βλάπτουν τα νεφρά αλλά μειώνοντας την πίεση προστατεύουν τα νεφρά από τις συνέπειες της υπέρτασης.
Είναι κακό που ορισμένα φάρμακα μειώνουν τους σφυγμούς;
Αντίθετα, είναι συχνά επιθυμητό γιατί έτσι προστατεύεται η καρδιά ακόμα περισσότερο. Η βραδυκαρδία που προκαλούν ορισμένα φάρμακα δεν είναι παρενέργεια αλλά μέρος της θεραπευτικής τους δράσης.
Εάν αρχίσω θεραπεία με φάρμακα , δεν θα μπορώ να τα σταματήσω;
Αφού δεν υπάρχει οριστική ίαση, αλλά δια βίου διαρκής έλεγχος της υπέρτασης η θεραπεία μπορεί μεν αλλά , δεν πρέπει να σταματήσει. Δεν υπάρχει εθισμός στα φάρμακα ώστε να μην μπορούν να διακοπούν.
Πρέπει να διακόπτω που και που τη λήψη των φαρμάκων για να ξεκουράζεται ο οργανισμός;
Η διαρκής θεραπεία δεν δημιουργεί κινδύνους, αντίθετα η ανεπαρκής και ατελής θεραπεία μειώνει το πλεονέκτημα της προστασίας από καρδιαγγειακές παθήσεις.
Τι θα συμβεί εάν κάποια φορά ξεχάσω το φάρμακό μου;
Τίποτα σοβαρό. Καλό είναι όμως αυτό να μην συμβαίνει συχνά.
Γιατί ο ιατρός μου αλλάζει θεραπεία;
Ο σκοπός της θεραπείας είναι να επιτευχθεί μια τιμή –στόχος της αρτηριακής πίεσης μέσα σε εβδομάδες ή ακόμα και μήνες. Έτσι ο ιατρός αρχίζει με μικρή δόση φαρμάκου που προοδευτικά αυξάνει και μπορεί να χρειαστεί να προσθέσει και δεύτερο φάρμακο. Εάν το πρώτο φάρμακο δεν φέρει κανένα αποτέλεσμα τότε ο ιατρός το αντικαθιστά με άλλο διαφορετικής κατηγορίας . Μερικές φορές μπορεί να χορηγηθεί χάπι συνδυασμού δύο ή τριών φαρμάκων.
Πως θα λύσω και τις άλλες απορίες που έχω;
Ρώτησε τον ιατρό σου!